Gamification – uitleg en voorbeelden voor de gymles

Nintendo Switch, Candy-Crush, maar vooral Fortnite: kinderen spelen het en blijven ze vooral spelen. We denken regelmatig: waarom spelen ze dit spel? Veel volwassenen mopperen dan ook (en terecht): het zorgt ervoor dat leerlingen veel minder bewegen. Toch doen de makers van Fortnite iets fantastisch. De leerlingen blijven het spel spelen.

Het geheim van de game-makers is dat ze gebruik maken van verschillende spelelementen. Deze stimuleren de deelnemers om het spel te blijven spelen. Het mooie voor de spelmakers is dat de deelnemers dit niet doorhebben. De makers van de games geven opdrachten en de deelnemers kunnen allerlei privileges verdienen. Ook worden de levels langzamerhand moeilijker gemaakt. Zo kunnen ze nóg meer punten kunnen verdienen. Tegelijkertijd kun je hoger op de leader-boards komen voor nog meer privileges.

Dit maakt dat niet alleen de kinderen, maar ook de volwassenen het zo leuk vinden om games te (blijven) spelen. Het doelbewust inzetten van deze spelelementen wordt gamification genoemd. In deze blog geef ik uitleg wat gamification precies is en maak ik de koppeling met voorbeelden naar de gymles.

Wat is Gamification?

Bij gamification zet je spelelementen in om het gedrag van een ander op een speelse wijze te beïnvloeden. Verder is bij gamification de gedachte dat je door het gebruiken van spelelementen een activiteit leuker en uitdagender maakt. Hierdoor raak je ongemerkt gemotiveerd om het spel te spelen. Denk aan raadsels, beloningen, opdrachtkaarten of veranderende spelregels.

Gamification is tegenwoordig overal te vinden. Vroeger werd het ook al gebruikt, lang voordat de term überhaupt bestond. Misschien wel de simpelste vorm hiervan is Holle Bolle Gijs. Het stimuleert de kinderen om hun afval netjes in de prullenbak te gooien. Wanneer je dat doet, beloont ‘Gijs’ je met een ‘dank u wel’. Kinderen vinden het opeens leuk om afval in de prullenbak te gooien.

Ook in het dagelijkse leven zien we gamification continu toegepast worden. Denk maar eens alle punten die je kunt verdienen in ruil voor korting of gratis producten. Ook het onderstaande voorbeeld is een goed voorbeeld van gamification. De onderzoekers wilden de forenzen stimuleren om de trap te nemen, in plaats van de roltrap. In de onderstaande video maken ze dit zichtbaar.

Het gaat er dus om dat je de ander onbewust stimuleert!

Ook in de gymles kun je gamification bewust inzetten om leerlingen te motiveren en een verhoogde motivatie te genereren. Dit doe je door bepaalde effecten van games toe te voegen in de gymles. Wel is het goed om te noemen dat gamification niet het spelen van een game an sich is. Je implementeert enkel de elementen, die ze in de games ook toepassen. Die spelelementen voeg je toe in jouw situatie, zonder dat ze dit zelf doorhebben. Zo stimuleer en motiveer je jouw leerlingen om bepaalde acties uit te voeren. Dit is als leerkracht geweldig om te zien.

Mocht je gamification toe willen passen in de gymles? Het is goed om eerst na te denken wat je doel is. Wil je de kinderen meer motiveren of meer betrekken bij de les? Of wil je je spel verpakken in een spannend verhaal? Ket kan! De spelelementen die je hiervoor makkelijk en doeltreffend kunt inzetten zijn:

• Een creëren van een spannend verhaallijn: wat is er aan de hand?
• Het toevoegen van Opdrachten: wat zijn de opdrachten die ze tijdens de gymles moeten voltooien?
• Het invoegen van Beloningen: wat kunnen ze onderweg verdienen? Denk aan muntjes, kaarten, stickers, etc.
• Het zorgen voor een goede balans in het spel: is het spel zo ingericht dat het niet te makkelijk of te moeilijk is? Dit kan ervoor zorgen dat ze afhaken.

Maak het jezelf niet te moeilijk, begin eenvoudig!

Wanneer je de bovenstaande spelelementen toevoegt in de gymles, dan raad ik je aan om niet meteen alles te doen. Een simpele wijze van het toevoegen van spelelementen is die van de beloningen. Daarna kun je verschillende opdrachten toevoegen. Ten slotte creëer je een verhaallijn. Op die manier maak je het jezelf niet te moeilijk en doe ook jij als leerkracht succeservaringen op.

Laat je daarnaast ook niet van de wijs brengen wanneer je leerkrachten allerlei Escape-Rooms of Monopoly-spellen ziet spelen. Of bezig zijn met games in combinatie met leaderboards. Dat is een proces waar je vanzelf ingroeit. Wees daarbij wel voorzichtig met het gebruiken van leaderboards. Dit kan de motivatie doen afnemen of de competitie versterkt laten toenemen.

Toch verhoogt gamification de motivatie en de betrokkenheid van de leerlingen. Het spel wat ik als eerste speelde, was de Punten-Verzamel-Race. Ik had er meteen succes mee. Het is een spel waarbij leerlingen allerlei punten kunnen verdienen, door verschillende opdrachten te voltooien. De dobbelstenen en het score-formulier waren de elementen die ik gebruikte.

Klik hier voor de uitleg, de materialen en het scoreformulier van de Punten-Verzamel-Race

Verder zijn groepsspellen als het Kerstboomspel, Bankenroof en Dierentuin-Tikkertje spellen die ik inzet in combinatie met een verhaallijn. Er gebeurt wat, er is een probleem en een doel. Ook hier laat ik de dobbelstenen veelal het werk doen. Daarnaast zorg ik ervoor dat er een balans is tussen iets kunnen winnen, maar ook kunnen verliezen. In de workshops die ik verzorg in Nederland en België vertel ik hier meer over. Tevens laat ik vooral zien dat het niet moeilijk hoeft te zijn. Je kunt het altijd kunt toepassen.

Klik hier voor meer informatie over de workshops van De Spelles

Daarnaast maak ik in mijn gymlessen veel gebruik van trainingshoedjes, beweegkubussen en De Spelles Spelkaarten als spelelementen om de leerlingen te enthousiasmeren. Die kun je al toepassen in verschillende warming-up spellen, tikspelen en estafettes. Deze spelelementen zorgen er ook voor dat de leerlingen contact met elkaar maken. Daarnaast lok je gedrag uit en beïnvloedt je dit, maar er vindt ook meer beweging plaats. Kaart-Fitness-Tikkertje, Uno-Flip-Battle en de Mastermind-Run zijn hier simpele voorbeelden van. Het zorgt echt voor meer betrokkenheid en enthousiaste leerlingen die met plezier bewegen.

Waarom in de gymles aan de slag gaan met Gamification?

Gamification kan ervoor zorgen dat je leerlingen meer betrokken en enthousiaster worden om te gaan bewegen. Dit is ook gebleken uit een beschikbare wetenschappelijk onderzoek. Echter, spelelementen in het onderwijs kunnen ook negatieve effecten hebben, zoals toegenomen competitie tussen leerlingen en een verminderde motivatie bij verliezers. Dit zie je vooral wanneer je leaderboards inzet. Toch kun je door andere spelelementen toe te voegen in je gymles, je leerlingen enthousiasmeren. Daarnaast zuig je ze zonder dat ze het doorhebben in het spel.

Lees hier binnenkort: Hoe De Spelles Spelkaarten je gymles een impuls geven

Interactieve games

Ook zie je de afgelopen jaren dat enkele spelontwikkelaars interactieve games hebben ontwikkeld voor in de gymles. Misschien heb je wel eens de beweegvloer van Springlab gezien, de SmartClipps van Janssen-Fritsen of de Lü Interactive Playground? Dit zijn games waarbij kinderen bewegen en tegelijkertijd verschillende spellen kunnen spelen. Kinderen worden hier erg enthousiast van, omdat de meeste principes van gamification in de games verwerkt zijn. De Lü heb ik afgelopen jaren vanuit De Spelles meerdere keren getest en verschillende reportages van gemaakt. Wil je meer weten? Hier vind je een uitleg van mijn bezoek aan de Lü in Brussel. Hieronder zie je een video van de mobiele Lü die ik de laatste keer testte.